Si realizohet skema e evazionit me dy bilancet

Nga Blerina Hoxha/Është pranuar tashmë se, evazioni fiskal ushtrohet në masë nga bilancet e rreme. Kjo praktikë është pohuar edhe nga bizneset që nuk po dinë të dalin nga skemat që vetë i kanë krijuar. Po si funksionojnë këto skema? Një ekspert kontabilist shpjegon me një ilustrim të thjeshtë mashtrimet me faturat në import që prodhojnë edhe dy bilance.

Një kompani që importon elektroshtëpiake nga Greqia deklaron në faturën që shoqëron mallin se vlera e një televizori që ka destinacion shitjen në tregun shqiptar është blerë 300 euro, por në fakt vlera reale e blerjes është 700 euro. Në momentin e zhdoganimit tarifat doganore dhe TVSH paguhen në vlerën e 300 eurove. Kështu shteti në vend që të marrë 140 euro TVSH për këtë televizor merr vetëm 60 të tilla. Evazioni prej 80 erosh në këtë rast është më shumë se 100%. Përveç TVSH-së me vlerën e rreme paguhen edhe taksat e tjera. Po ndërsa produkti shkon në tregun e pakicës, mashtrimet vazhdojnë.

Kur importuesi ia shet grosistit të shumicës, i merr vlerën e 800 eurove për televizorin, duke përfshirë këtu çmimin real që e ka blerë në Greqi plus normën e fitimit që i takon prej 100 eurosh.

Po edhe në këtë rast, fatura tatimore bëhet bazuar në faturën e rreme të blerjes në Greqi, e cila kap vlerën e 300 eurove, plus fitimin 50 euro. Këtu prodhohen dy fatura paralele, njëra për shtetin 350 euro dhe ajo e fshehta, realja 800 euro.

Kështu importuesi që shiti televizorin te grosisti, 350 eurot e faturës së rreme i depoziton në bankë, ndërsa pjesën tjetër prej 450 eurosh për çdo televizor të shitur e mban jashtë bankës. Importuesi pasi grumbullon pjesën e parave cash (informale) i çon ato te furnizuesi grek, kryesisht me anë të kamionit që transporton mallin.

Ndërsa nga fatura e ligjshme, por e rreme që ka në banka 350 euro për TV, një pjesë të saj prej 150 eurosh ai e raporton si shlyerje ndaj furnitorit, duke krijuar artificialisht edhe një detyrim ndaj tij në mbi 30%. Këtu lind detyrimi i rremë për sytë e shtetit, pasi në fakt furnitori është shlyer 100%. Këtu krijohet baza për pastrimin e parave, pasi furnitori grek paratë cash që merr partneri shqiptar i fut në sistemin bankar si shlyerje nga partneri shqiptar.

Ndërsa malli (televizor) shitet në pikat e pakicës me vlerën reale plus normën e fitimit që shkon 850 euro, hyn në punë vullneti i tatimorëve për kontroll të ndershëm dhe përdorimi i kasës fiskale po në këtë mënyrë. Duke lëshuar faturë tatimore me çmimin real, atëherë administrata doganore dhe ajo tatimore bashkëpunojnë për kryqëzimin e të dhënave dhe evazioni zbulohet.

Në këtë mënyrë janë krijuar dy bilancet, njëri me faturat e rreme dhe tjetri me realet. Kontabilisti ka shpjeguar për ‘Monitor’ se kjo është metoda klasike që biznesi krijon dy bilance. Kontabilisti thotë se, forma më e lehtë për të kuptuar bilancet e rreme janë detyrimet e larta që raportojnë kompanitë ndaj furnitorëve.

Duke shpjeguar këtë skemë ai pohon se fiskalizimi nuk është se e zgjidh çështjen e mashtrimit, duke qenë se kontrolli i kasave bëhet nga humanët (tatimorët), ndaj edhe këtu lind mundësia e madhe për korrupsion. Në vende të tjera me ekonomi të zhvilluar, evazioni është shpallur vepër e rëndë penale, me dënim me burg deri në 25 vjet, ndaj dhe mashtrimet me bilancet nuk janë kaq të rëndomta sa në Shqipëri.

/DRONI.al/